Op stap met Veerle (3)

Fuzzy had me laten weten dat terwijl Veerle er was, we de auto van een vriend uit Kumasi konden gebruiken.
“Dat is echt niet nodig Fuzzy,” had ik hem trachten te overtuigen, maar hij vond dat we our teacher niet konden rondrijden in onze aftandse Kangoo.
“Discussiëren is zinloos, die wagen staat al klaar voor jullie,” snoerde hij me de mond.

Sois belle et tais-toi?

Dag na dag stond de voor ons bestemde auto ‘klaar’:  fel rood en blinkend, het stof werd er dagelijks heel toegewijd afgehaald. Toen we een week later alweer uit Buipe vertrokken, stond die auto nog steeds ‘klaar’ op dezelfde plaats.
De hele week hadden we rond getjokt in de Kangoo.  Ik had Fuzzy niets gevraagd en Fuzzy zei ook niet waarom we niet met die ‘klaar’ staande wagen reden. Je moet niet iets vragen wat je al weet vind ik, en Fuzzy moet mij ook niets meedelen waarvan hij toch weet dat ik het al weet. 🙂
Er is weliswaar meer nodig dan dit om in andermans cultuur te gedijen, maar zo’n kleine dingetjes helpen: niet alles moet gevraagd worden, niet alles moet altijd worden uitgesproken, en vooral niet met onze hoge gaste op bezoek!

Zowel de Belgische als de Ghanese leerlingen en begeleidende leerkrachten zullen vòòr de uitwisseling in maart, ruim duiding krijgen over elkaars cultuur, mogelijke gevoeligheden en interpretaties, over gangbare (voor)oordelen en tips voor passende houding en reacties. Een noodzaak als we beogen dat deze korte maar intense uitwisseling voor beide groepen een optimale impact heeft op hun verdere leven.

De Kangoo start gewillig als  je 2 contactdraadjes tegen elkaar houdt.

Een greepje uit een lange lijst?
– “I like your shoes”, betekent dat ze die graag zouden hebben.
– “Nee, homoseksualiteit is geen epidemie waarmee de blanken Afrika besmet hebben…” (gangbaar meninkje)
– “Toch wel, ook al dragen we geen pruiken, onze vrouwen geven ook heel wat geld uit aan kappers om hun haar te krullen, te stretchen, te kleuren…”
(mannen klagen dat ze arm zijn omdat Ghanese vrouwen teveel geld opmaken bij de kapper, terwijl blanke vrouwen die onkosten niet zouden hebben, gezien hun naturel haar)
– “What did you bring for me?” (doodnormale vraag als je van ergens komt, ook onder elkaar.)
– “Inderdaad, als we ziek zijn of werkloos, krijgen we een uitkering…” (uitleg sociale zekerheid en familiale solidariteit)
– “Nee, wij zijn helemaal niet rijk!” (onbegrijpelijk voor de Ghanezen)
– “Duhhh!!!  Jullie zijn niet rijk???” (onbegrijpelijk voor de Belgen)
– Waar en wanneer kunnen en mogen we foto’s nemen? (we zijn niet op bezoek in Sealife Blankenberge)
– De persoonlijke vriendschappen zijn zeer hartelijk en gemeend, maar haast onvermijdelijk komt er een innig verzoek voor een uitnodiging om naar hier te komen. (ontgoocheling vermijden in de vriendschap)
– “Niettegenstaande ze zo arm zijn, lachen ze steeds en zijn ze altijd goedgeluimd!” (wat is armoede, wat is rijkdom, wat is goed geluimd zijn?)

Veerle en Fuzzy: ze zien de samenwerking helemaal zitten!

Een cultuur vatten vergt enorm veel tijd en geduld.
20 Jaar kom ik in Ghana en lange tijd heb ik me ongemakkelijk gevoeld bij de manier waarop ze me danken voor wat ik doe of geef.  “We express our deepest gratitude! May the good Lord bless you continuously so that you can bring us móóóóre..”, met een pijnlijk lange nadruk op more, en vaak een opsomming erachter van wat je net geschonken of gedaan hebt: more computers, more toilets, more…  Dit is altijd en overal zo, ongeacht of je een paar schoenen schenkt of een volle 40ft. container.
De gulzigaards… nooit content… ondankbare kwibussen… en ik heb nog zo mijn best gedaan…, suisde het soms door mijn hoofd en vanuit mijn gekwetste egootje liet ik me wel eens gaan:  “Ge zegt dank u en tegelijk vraagt ge voor meer… dat is toch geen dankbaarheid?”
Of het nu bij de Chief of bij een lokale overheid was, de reactie was altijd dezelfde: ze begonnen allemaal luid en hard te lachen! En dan sta je daar, stomme blanke met je Ghanees’ Engels accent.  Meelachen dan maar, al had ik absoluut geen idee of zij hun eigen onbetamelijk gedrag weglachten dan wel het mijne.

Tot we op een keer samen zaten met enkele vrienden en Joe – ook een filosoof – en het gesprek over geven en krijgen ging. Geven mag niet leiden tot afhankelijkheid en mag ook niet maken dat de schenker zich meer of beter voelt dan degene die krijgt of moet krijgen. Dat soort dingen. En dat dankbaarheid een zeer mooi sociaal-emotioneel attribuut is waarover mensen beschikken: als je in staat bent oprechte dankbaarheid in je hart te voelen voor wat je krijgt, dan sta je steeds op gelijke voet met de schenker en word je nooit afhankelijk, noch voel je je ooit ondergeschikt.

Joe in vol ornaat voor zijn toelatingsexamen aan het National Health College.

De Ghanese manier van bedanken kwam algauw vanzelf ter sprake.
“Dus jij denkt dat onze mensen zich niet oprecht dankbaar voelen?” vroeg Joe.
“Misschien op hun manier wel, maar door dat vragen naar meer komt er nooit evenwicht tussen schenker en ontvanger, ze komen nooit echt op gelijke voet, de ontvanger lijkt nooit voldaan en als de schenker niet oplet, voelt hij zich gebruikt of onder druk gezet.”
“Ik begrijp wat je bedoelt,” zei hij traagjes naar de anderen knikkend alsof zijn frank nu pas viel.
“Dat is omdat God weigert om wat we nodig hebben rechtstreeks aan ons te geven. Hij zou kunnen, maar Hij vertikt het, omdat Hij weet dat wij jaloers zijn, dat wij niet zouden delen als het erop aan komt en dat wij toch alles zouden verkwanselen.  Hij geeft alles aan jou omdat Hij weet dat je met ons deelt. Als wij danken bidden wij dat God je voortdurend zegent en dat Hij zoveel mogelijk aan jou geeft en jou lang laat leven, zodat je nog veel met ons kan delen. ‘Bring us móre’, is a very strong blessing!”

Onroerend!  Had niemand me dat ooit verteld, ik zou onwetend dood gegaan zijn. 🙂
Volgende keer meer over God in Ghana in “Op stap met Veerle (slot)”.