Op stap met Veerle (3)

Fuzzy had me laten weten dat terwijl Veerle er was, we de auto van een vriend uit Kumasi konden gebruiken.
“Dat is echt niet nodig Fuzzy,” had ik hem trachten te overtuigen, maar hij vond dat we our teacher niet konden rondrijden in onze aftandse Kangoo.
“Discussiëren is zinloos, die wagen staat al klaar voor jullie,” snoerde hij me de mond.

Sois belle et tais-toi?

Dag na dag stond de voor ons bestemde auto ‘klaar’:  fel rood en blinkend, het stof werd er dagelijks heel toegewijd afgehaald. Toen we een week later alweer uit Buipe vertrokken, stond die auto nog steeds ‘klaar’ op dezelfde plaats.
De hele week hadden we rond getjokt in de Kangoo.  Ik had Fuzzy niets gevraagd en Fuzzy zei ook niet waarom we niet met die ‘klaar’ staande wagen reden. Je moet niet iets vragen wat je al weet vind ik, en Fuzzy moet mij ook niets meedelen waarvan hij toch weet dat ik het al weet. 🙂
Er is weliswaar meer nodig dan dit om in andermans cultuur te gedijen, maar zo’n kleine dingetjes helpen: niet alles moet gevraagd worden, niet alles moet altijd worden uitgesproken, en vooral niet met onze hoge gaste op bezoek!

Zowel de Belgische als de Ghanese leerlingen en begeleidende leerkrachten zullen vòòr de uitwisseling in maart, ruim duiding krijgen over elkaars cultuur, mogelijke gevoeligheden en interpretaties, over gangbare (voor)oordelen en tips voor passende houding en reacties. Een noodzaak als we beogen dat deze korte maar intense uitwisseling voor beide groepen een optimale impact heeft op hun verdere leven.

De Kangoo start gewillig als  je 2 contactdraadjes tegen elkaar houdt.

Een greepje uit een lange lijst?
– “I like your shoes”, betekent dat ze die graag zouden hebben.
– “Nee, homoseksualiteit is geen epidemie waarmee de blanken Afrika besmet hebben…” (gangbaar meninkje)
– “Toch wel, ook al dragen we geen pruiken, onze vrouwen geven ook heel wat geld uit aan kappers om hun haar te krullen, te stretchen, te kleuren…”
(mannen klagen dat ze arm zijn omdat Ghanese vrouwen teveel geld opmaken bij de kapper, terwijl blanke vrouwen die onkosten niet zouden hebben, gezien hun naturel haar)
– “What did you bring for me?” (doodnormale vraag als je van ergens komt, ook onder elkaar.)
– “Inderdaad, als we ziek zijn of werkloos, krijgen we een uitkering…” (uitleg sociale zekerheid en familiale solidariteit)
– “Nee, wij zijn helemaal niet rijk!” (onbegrijpelijk voor de Ghanezen)
– “Duhhh!!!  Jullie zijn niet rijk???” (onbegrijpelijk voor de Belgen)
– Waar en wanneer kunnen en mogen we foto’s nemen? (we zijn niet op bezoek in Sealife Blankenberge)
– De persoonlijke vriendschappen zijn zeer hartelijk en gemeend, maar haast onvermijdelijk komt er een innig verzoek voor een uitnodiging om naar hier te komen. (ontgoocheling vermijden in de vriendschap)
– “Niettegenstaande ze zo arm zijn, lachen ze steeds en zijn ze altijd goedgeluimd!” (wat is armoede, wat is rijkdom, wat is goed geluimd zijn?)

Veerle en Fuzzy: ze zien de samenwerking helemaal zitten!

Een cultuur vatten vergt enorm veel tijd en geduld.
20 Jaar kom ik in Ghana en lange tijd heb ik me ongemakkelijk gevoeld bij de manier waarop ze me danken voor wat ik doe of geef.  “We express our deepest gratitude! May the good Lord bless you continuously so that you can bring us móóóóre..”, met een pijnlijk lange nadruk op more, en vaak een opsomming erachter van wat je net geschonken of gedaan hebt: more computers, more toilets, more…  Dit is altijd en overal zo, ongeacht of je een paar schoenen schenkt of een volle 40ft. container.
De gulzigaards… nooit content… ondankbare kwibussen… en ik heb nog zo mijn best gedaan…, suisde het soms door mijn hoofd en vanuit mijn gekwetste egootje liet ik me wel eens gaan:  “Ge zegt dank u en tegelijk vraagt ge voor meer… dat is toch geen dankbaarheid?”
Of het nu bij de Chief of bij een lokale overheid was, de reactie was altijd dezelfde: ze begonnen allemaal luid en hard te lachen! En dan sta je daar, stomme blanke met je Ghanees’ Engels accent.  Meelachen dan maar, al had ik absoluut geen idee of zij hun eigen onbetamelijk gedrag weglachten dan wel het mijne.

Tot we op een keer samen zaten met enkele vrienden en Joe – ook een filosoof – en het gesprek over geven en krijgen ging. Geven mag niet leiden tot afhankelijkheid en mag ook niet maken dat de schenker zich meer of beter voelt dan degene die krijgt of moet krijgen. Dat soort dingen. En dat dankbaarheid een zeer mooi sociaal-emotioneel attribuut is waarover mensen beschikken: als je in staat bent oprechte dankbaarheid in je hart te voelen voor wat je krijgt, dan sta je steeds op gelijke voet met de schenker en word je nooit afhankelijk, noch voel je je ooit ondergeschikt.

Joe in vol ornaat voor zijn toelatingsexamen aan het National Health College.

De Ghanese manier van bedanken kwam algauw vanzelf ter sprake.
“Dus jij denkt dat onze mensen zich niet oprecht dankbaar voelen?” vroeg Joe.
“Misschien op hun manier wel, maar door dat vragen naar meer komt er nooit evenwicht tussen schenker en ontvanger, ze komen nooit echt op gelijke voet, de ontvanger lijkt nooit voldaan en als de schenker niet oplet, voelt hij zich gebruikt of onder druk gezet.”
“Ik begrijp wat je bedoelt,” zei hij traagjes naar de anderen knikkend alsof zijn frank nu pas viel.
“Dat is omdat God weigert om wat we nodig hebben rechtstreeks aan ons te geven. Hij zou kunnen, maar Hij vertikt het, omdat Hij weet dat wij jaloers zijn, dat wij niet zouden delen als het erop aan komt en dat wij toch alles zouden verkwanselen.  Hij geeft alles aan jou omdat Hij weet dat je met ons deelt. Als wij danken bidden wij dat God je voortdurend zegent en dat Hij zoveel mogelijk aan jou geeft en jou lang laat leven, zodat je nog veel met ons kan delen. ‘Bring us móre’, is a very strong blessing!”

Onroerend!  Had niemand me dat ooit verteld, ik zou onwetend dood gegaan zijn. 🙂
Volgende keer meer over God in Ghana in “Op stap met Veerle (slot)”.

 

Advertenties

Op stap met Veerle (2)

Het helse verkeer waarvoor ik gewaarschuwd had, viel echt mee.
Fuzzy reed gentleman  – de afgeleefde Kangoo pikt het racecar-gedoe trouwens al lang niet meer -,  maar ook de busdrivers van Accra naar Kumasi en van Kumasi naar Buipe leken wel gezapige, verantwoordelijke huisvaders.
Ik wist niet goed hoe mij gevoeld: enerzijds was ik blij dat my sister kon relaxen in het verkeer en een positief rapport zou kunnen schrijven voor haar directie en de ouders; anderzijds verdacht ik mijn moslimvrienden ervan gebeden en geritueeld te hebben tot het verkeer er zo netjes, kalm en geordend uit zag als een in middelgrote Britse stad.

Als er al magie in ’t spel was, dan viel die op onze terugweg via Cape Coast compleet aan diggelen. Op de weg Kintampo-Kumasi zagen we de gebruikelijke wrakken en gekantelde vrachtwagens en in de trotro van Kumasi naar Cape Coast zat de man achter het stuur die een meedogenloze stempel zou drukken op het rapport van our teacher.

Normaal uitzicht langs Ghanese wegen.

De Mercedes bestelwagen, zwaar afgeladen met een enorme lading goederen op het dak en 26 passagiers netjes in rijen van 4 gestapeld, trok zich moeizaam grommend op gang.  My sister die aan het venster ter hoogte van het achterwiel zat, toonde me hoe de ijzerplaat die het wiel bedekte,  doorgeroest was en helemaal los zat.
“Tja, wat wil je,” zei ik achteloos, de verschrikte blik in haar ogen negerend, “het grootste deel van wat hier rondrijdt is afgedankte troep van bij ons!”
De chauffeur slalomde als een halve gek door Kumasi, de trotro reutelde en kreunde langs alle kanten en in de bochten kon je de grond onder je voeten zien.
“Hoe moet de rest van de wagen eraan toe zijn als je ziet hoever het met het chassis gesteld is”, opperde my sister, “ik denk aan de remmen? Ik voel me helemaal niet veilig…”.
“Wil je van plaats verwisselen?” was het enige waar ik kon opkomen.
Ze liet zich niet paaien.

Eenmaal buiten de drukte van Kumasi ontpopte de chauffeur zich tot een ware kamikaze. Toen hij stopte om te tanken, kon ik zijn door danig kijken geforceerde, afgematte ogen zien. Bleu pills zijn in Ghana geen Viagra, maar één van de vele amfetamines die in de transportsector in omloop zijn.
Razendsnel stoof hij over de talrijke verkeersdrempels en haalde onophoudelijk voertuigen in, ook vòòr bochten en bergen waar hij geen enkel zicht had op mogelijke tegenliggers.
“Mijn grootmoeder zaliger zei altijd dat je maar gaat als je uur gekomen is …”,  zei ik quasi luchtig in een poging de van angst doordrenkte vaststellingen en opmerkingen van my sister te pareren.  Ze leek geen zin te hebben in een filosofisch momentje.
“Nog maar een dikke 4 uur en we zijn al in Cape Coast”, leek haar ook geen rust te brengen.

Natuurlijk was ik ook schijtebang, maar ja, wat doe je?
Ik vouwde mijn armen op de rugleuning voor mij en legde er mijn hoofd op voor een dutje, net als zowat iedereen in het busje.
Mijn slaapje werd verstoord doordat mijn immer – zelfs in de tropen – fris ruikende sister, angstzweet begon af te geven.
“Christine,” zei ze, “telkens als het bergaf is, zet hij zijn versnellingsbak in point mort om brandstof uit te sparen.”
Dat my sister bàllen had, wist ik al langer, maar dat ze ook nog eens als zo’n oervent aan het geluid van een motor kon detecteren of hij al dan niet in point mort draaide…
Ik gaf bevestiging aan haar verfijnde, mannelijke opmerkingsgave:  “Dan zijn we in vrije val!
“Mate“, riep ik, “stop the car, we willen eruit.”
De mate keek eens achteloos om alsof hij dacht dat hij iets gehoord had.
De wagen stopte niet en de mate gaf ook geen teken aan de chauffeur die met 2 passagiers naast hem achter glas zat.  Ik wrong me recht tussen de opeengepakte lijven en zette mijn woorden kracht bij: “Stop the car, we get down here”.

Misschien op Veerle na, wisten we allemaal 100% zeker dat we niet zouden uitstappen.  Het was een krachttoer om de wagen tot stilstand laten brengen, maar toen dit eindelijk gelukt was, oreerde de volksmenner in mij met luide stem:  “This driver is joking with 26 lives! (pauze) 26 Good lives he takes at risk by driving like a wildman…  (met neerbuigend handgebaar) I am not even including his own life, cos he doesn’t even respect his own life, he doesn’t care at àààààll if he lives or if he dies… so how, tell me HOW could he respect and protect OUR lives?”  Dit is taal waar Ghanezen van smullen, hùn taal.  In een oogwenk had ik de hele bus achter mij.  Hun geroep en gescheld deed pijn aan mijn oren.  Iederéén had nl. gemerkt hoe gevaarlijk hij reed, maar merkwaardig genoeg bleken ze allemaal in de lijn van mijn grootmoeder zaliger te denken.

Na veel lawaai geboden de mate en de passagiers mij te gaan zitten zodat we weer verder konden, maar ik weigerde. Van op de plaats waar wij zaten, moesten er minstens 6 mensen voor ons uitstappen om er zelf uit te kunnen, dus trachtte ik ostentatief om voortdurend met mijn benen een weg te banen. Ik zou maar gaan zitten als ik tegen de chauffeur gesproken had, zei ik.  Na veel vijven en zessen kwam er een stevige Ghanees uit de cabine, die me met luide stem gebood te gaan zitten omdat dit een “commercial car” was.
“En wij dan?  Zijn wij dan commercial lifes?”  Wat een effect: de hele bus begon weer luid te roepen en te schelden.

Eindelijk in Cape Coast. De oceaan maakt veel goed.

Na lang aandringen en nadat enkelen me verzekerd hadden dat de chauffeur kalm zou rijden, ging ik akkoord om weer te zitten.
De chauffeur reed rustig verder en nam geen zotte risico’s meer.
Ik voelde hoe my teacher zich nu kon ontspannen.
Even meende ik haar zelfs heel zachtjes  Kumbaya my Lord te horen zingen… 😉

 

 

 

Op stap met Veerle

De Chief, de DCE, de lokale afdeling van het ministerie van onderwijs en de schooldirectie waren al op de hoogte gebracht dat de voorziene reis van de Ghanese leerlingen naar België niet kon doorgaan omdat ze geen visum kregen.
Om de teleurstelling te dempen had ik plan B voorgesteld:  konden de Belgische leerlingen volgend jaar naar Ghana komen om samen met hun Ghanese collega’s een reis te maken door Ghana?

Veerle met de directrice van SHS Buipe

Hun enthousiasme was bijzonder groot:  deze uitwisseling moest en zou doorgaan!
“Daar gaan we dan voor”, zei ik, “maar eerst zal de Belgische coördinerende leerkracht van de partnerschap SHS Buipe/Athena Campus Pottelberg in juni komen kijken of dit plan haalbaar is”.
Transport, accommodatie, hygiëne, tropische ziektes en het bloedhete, stoffige klimaat tijdens het droogteseizoen, waren nl. uitdagingen die ernstig moesten worden ingeschat.  En ik had hulp nodig: na 20 jaar frequent Ghana, waarvan 5 jaar in dit godvergeten gat, kon ik niet meer inschatten wat normaal, haalbaar, leefbaar is voor ons westerlingen en wat niet.  Mijn mensen begrepen mij volkomen zeiden ze, maar verzekerden mij dat mijn bezorgdheid geheel overbodig was: de Belgische leerlingen zouden samen met de Ghanese in het internaat verblijven, op school eten, en het lokale ministerie van onderwijs zou de schoolbus herstellen voor de rondreis.
De eerste culturele gevoeligheid bood zich hier al aan:  Ghanezen zijn erg gastvrij en ontvangen hun gasten thuis, in dit geval op school, en Belgen slapen niet in overvolle slaapzalen op een matras op de grond, opeengepakt tussen mensen die ze niet goed kennen en zonder toilet en douche.

Op bezoek in de schoolkeuken. Veerle hier met Jamal, een zeer betrokken leerkracht bij de uitwisseling.

Fuzzy en ik bezochten het hotel in Buipe, dat gelukkig groot genoeg bleek te zijn.
“Fuzzy, kun jij tegen dat onze leerkracht komt, subtiel aan je mensen uitleggen dat het van ultieme gastvrijheid getuigt om ons toe te staan in het hotel te logeren, waar we over een mate van comfort beschikten die vergelijkbaar is met thuis?”

Veerle werd onthaald als een VIP en behandeld als een prinses.
Om het hotel alvast ‘uit te proberen’ tegen dat we volgend jaar met de groep zouden komen, had Fuzzy 2 kamers voor ons gereserveerd.  Hij had getwijfeld of hij 1 of 2 kamers moest nemen, maar als ‘burga‘ (van ‘hamburger’, roepnaam voor Ghanezen die in het rijke westen zijn geweest) had hij geleerd hoezeer westerlingen gesteld zijn op privacy, zei hij,  en niet houden van al dat samenklitten zoals Afrikanen dat doen.
Wat zouden we zijn zonder Fuzzy?

Veerle bezoekt een school, opgenomen in de Ghanese statistieken van onderwijs.

Zoals de traditie het wil, werd Veerle al op dag 1 door de Chief uitgenodigd op de Palace, alwaar hij haar met groot aanzien toesprak. Ook de DCE was verrukt haar te zien, en op school was er naast het treffen met de directrice, een emotioneel ontmoeten met Seth, de coördinator van de partnerschap van Ghanese zijde. Seth, een menslievende, ernstige en gedreven vent, die al jaren onbezoldigd op school werkt en de partnerschap continu mee vorm geeft, week amper van haar zijde:  uit leergierigheid, maar ook uit erkentelijkheid voor het bescheiden loon dat hij ontvangt via haar en de partnerschap.

Toch merkte ik dat my sister – of my teacher, ‘Veerle’ konden ze moeilijk uitspreken – het niet gemakkelijk had.  Als ervaren reizigster, die o.a. leerlingen door de Sahara heeft geloodst, inleefreizen heeft georganiseerd in Roemenië en Bosnië, was het ongetwijfeld een uitdaging om eensklaps in zo’n compleet andere setting terecht te komen, voortdurend afhankelijk te zijn van de plannen en het programma van anderen, overal armoede te zien, bekeken te worden, het protocol te volgen, de taal te trachten te verstaan, het veel te warm te hebben, op te letten met voedsel en handen, in het helse verkeer te zitten, moeten vragen of je een foto mag nemen…  Want naast leerkracht cultuur- en gedragswetenschappen is ze ook fotografe.

Black & White

Soms zag ik hoe tergend hard ze een sigaretje nodig had:  emoties transformeren, emoties wegblazen..  wie rookt of ooit gerookt heeft, kent het wel. Maar ook dat ging niet. Uit puur mededogen had ik eens bijna gezegd:  peuter misschien een beetje in je neus in de plaats.  In het openbaar vingerdiep je neus leeghalen is in tegenstelling tot roken in het openbaar helemaal niet taboe in Ghana, en wie weet lucht het ook op.  Op de valreep kon ik mijn grapje voor mezelf houden.
“Fuzzy”, zei ik, ‘kunnen we volgende week naar Mpaha en de dorpen gaan, om de ziekenhuizen en de scholen inspecteren?”
“Hebben jullie daar tijd voor?” vroeg Fuzzy.  Hij bedoelde eigenlijk: hebben jullie daar echt goesting in?
“Fuzzy”, zei ik, “als we met our teacher naar de dorpen gaan en ze komt ’s avonds hier terug in Buipe aan, dan waant ze zich in het paradijs en zal ze nog maar weinig obstakels zien voor de reis met de leerlingen.”  Fuzzy produceerde een samenzweerderige lach en we deden een high five.

Het bureau van den directeur van een dorpsschooltje.

Het leek een van de emotioneel zwaarste dagen voor our teacher. We trokken voor het grootste deel off road van ziekenhuis naar school en van school naar ziekenhuis. Dorp na dorp.  Ze kon zelfs een school ontdekken die op papier bestond, maar in werkelijkheid slechts een rieten afdakje was met een aftands stuk bord en geen krijt, en een leerkracht die er nog doen aan zag ook!  Ze kon verschillende ziekenhuizen zien waar men bijna plat ging van dankbaarheid voor de 1 of 2 bedden die we geschonken hadden, maar waar er zelfs geen bloeddrukmeter aanwezig was, laat staan enig ander medisch materiaal.  Ze kon een school zien, waarvan het dak een boomkruin was en het bord een muur en als het regende, zoals zo vaak in het regenseizoen, vluchtte iedereen weg.  Gedaan school. Ze kon honderden en honderden kinderen zien, die geen enkele kans maakten om op te groeien met basisvoorzieningen compatibel met de 21ste eeuw.  Ze kon in de ogen van massa’s glimlachende mannen en vrouwen een gelaten, uitzichtloze blik zien, zei ze.
My sister leed zichtbaar.
Maar diezelfde avond was ze overtuigd dat de uitwisseling zou doorgaan.

Vervolg volgende week.

 

Verwandering

Wat zouden we zijn zonder engelbewaarders, zonder wilde weldoeners, zonder mensen die zeggen “ik ben rijk genoeg”…?
“Rijk”, niet in de zin van Brad Pitt-rijk, Trump-rijk, eindelijk-de-lotto-gewonnen-rijk…
“Rijk” in de zin van genoeg hebben, content zijn met wat je hebt, je dankbaar kunnen voelen voor je alledaagse welvaart, die in grote delen van de wereld bijlange niet zo alledaags is.  Terwijl wij ons wel eens afvragen wat we zullen eten,  vragen miljoenen mensen zich af OF ze zullen eten…
Het soort “rijk” dat groeit uit wijsheid, cfr. Jan Dewilde’s grootvader: je kan maar 3 keer per dag eten.
Jan Dewilde is o.a. recyclagekunstenaar: sinds jaar en dag verkoopt hij zijn werk t.v.v. van Lifeschool Ghana.
Op 13 juli stelt hij tentoon in Bolwerk A.A.P.: topkunst op een toplocatie!
Je wordt vriendelijk uitgenodigd om als bij wonder heel herkenbare menselijke en dierlijke expressie en lichaamstaal te ontdekken in de meest alledaagse voorwerpen!
Hieronder laat ik Jan Dewilde zelf aan het woord.
Beste mensen,  ik hoop van harte dat we elkaar mogen ontmoeten op 13 juli!
Groeten,
Christine

Men zegge het voort!

Straatjutter.
Ik maak beeldjes, assemblages, uit oude materialen. Meestal vind ik die op rommelmarkten, maar ook gewoon langs de kant van de weg.
De titel van de tentoonstelling “verwandering” is een samenvoeging van verwondering en verandering. Ik verander oude, overbodig geworden gebruiksvoorwerpen in iets totaal nieuws. Wat zorgt voor verwondering.
De beeldjes kunnen grappig zijn, wonderlijk of eerder nostalgisch. Beeldjes vol verbeelding.
Ik beschouw ieder beeldje als een cadeau van de Voortdurende Schepping.

Mijn voorkeur gaat uit naar soberheid. Meestal bestaat een beeld slechts uit drie samengevoegde voorwerpen. Soms slechts uit,twee. En ja, het gebeurt ook dat ik niets doe. Dat het voorwerp op zich reeds een beeld is, de zogenaamde objet trouvé. Je hoeft het enkel te zien.

Het alledaagse bestaat niet.
Ik hoop dat de beeldjes helpen dat we ons bewust worden dat het alledaagse niet bestaat. Dat alles wonderlijk is. Zelfs het zogezegd banale, de rommel, het versletene, het afgedankte. De schoonheid is overal. Wij zijn blind.

Rijk genoeg.
Omdat ik rijk genoeg ben – je kan maar drie keer eten per dag, zei mijn grootvader – gaat de opbrengst volledig naar Lifeschool Ghana, opgericht door Christine Moreel uit Hulste.  We sparen nu om een tweedehands ambulance naar Ghana te kunnen sturen. Veel te veel mensen – vaak ook zwangere vrouwen – sterven onderweg naar het ziekenhuis bij gebrek aan vervoer.

Wil je nog meer info, altijd bereid.
Alvast bedankt voor je interesse en om het rond te bazuinen.

Groeten,
Jan
Bolwerk A.A.P.  13 juli van 11:30 tot 24:00 Spinnerijstraat 105 Kortrijk

Het slotklooster van de zusters Ongeschoeide Karmelietessen stelt kloostertuin open voor Potjebuur!

Potjebuur, de feestdag in ons land die ieder jaar samenvalt met het Suikerfeest, is op 15 juni aan haar 10de editie toe. Op Potjebuur stapt iederéén, ongeacht nationaliteit, afkomst, kleur, taal of religie met een lekker hapje naar een buur.
Iedereen kan meedoen, want iedereen heeft buren!

Dit jaar ondersteunen ook de Kortrijkse zusters Ongeschoeide Karmelietessen, die van oudsher een leven leiden van stilte en gebed, dit waardevolle initiatief dat vrede en samenhorigheid uitdraagt.

Op 15 juni gaat deze poort van 16u tot 19u open voor een grote Potjebuur!

Daarom stellen ze op 15 juni hun prachtige kloostertuin ter beschikking voor een grote Potjebuur!
Een uitzonderlijke gelegenheid, want het Ongeschoeide Karmelietessenklooster, dat pal in het centrum van Kortrijk ligt, is een slotklooster:  hier wandel je dus normaal niet even in en uit!

Tenzij op Potjebuur dus!

Laat je wegglijden in de rust van de unieke kloostertuin met zijn bloemen, kruiden, en beschermde bomen; maak een wandeling langs de paadjes of vlei je in het groene gras terwijl je van een smakelijk hapje geniet.

15 juni van 16u. tot 19u.
Ingang Lange-Brugstraat 4 Kortrijk.

Maria’s corner, het bio- en fairtrade textielwinkeltje op de hoek, zorgt voor de gratis hapjes!
De buurt levert de helpende handen!

 

Zo mooi kan wereldburgerschap zijn!

Veel groeten en wees welkom!

Christine

Voor meer Potjebuur-initiatieven op 15 juni: check Potjebuur op Facebook.

Stand van zaken + GDPR

Lifeschool draait naar wens!
Het is zo prettig dit te mogen schrijven ondanks het warrige parcours dat we soms afleggen om iets te bereiken.
De bouw van de polyvalente ruimte bij het education center, is zo goed als af… nog de laatste loodjes, je kent ze wel.

Great job!

Het veredelde afdak, opgebouwd rond de container, wordt ondertussen al geregeld gebruikt voor meetings en activiteiten. Nog meer dan vòòr de oprichting ervan, merken we de noodzaak van deze rustige, neutrale ontmoetingsruimte.  Bij ons vlaggen noch wimpels, geen politieke inkleuringetjes en al zijn we ook religie-neutraal, so far hebben zowel christenen als moslims al eens een ceremonie gehouden. In de intimiteit van mijn hoofd vraag ik me dan wel eens af waarom ze dat niet in hun eigen respectievelijke kerken en moskeeën doen. Maar zie, zonder te roepen hoe neutraal we wel zijn of willen zijn, landen jongeren in ons centrum. De dag dat we van start kunnen gaan met onze buitenschoolse activiteiten, kennen ze de plaats al en komen ze graag.  Het is trouwens ontroerend grappig hoe je een gehoofddoekt moslimmeisje kan zien zitten in een christendienst of omgekeerd, een christenmeisje dat vlug haar hoofd bedekt om aan een moslimgebeuren deel te nemen.  “Bff”’s (Best Friends Forever) blijken immers àltijd samen te willen zijn!
Er is nog zoveel hoop in de wereld!

Uitzicht op het education center vanuit de ontmoetingsruimte. Droge, dorre voortuin!

Ook de partnerschap met SHS Buipe/Athena Kortrijk loopt gesmeerd.
Nadat de aanvraag voor de Belgische visa ons informeel volledig werd afgeraden, hebben we het roer omgegooid en gaan de lln. van Athena Kortrijk de lln. van SHS Buipe bezoeken.
Verwonderd?  Tenzij iemand van jullie deze vraag van Buitenlandse Zaken weet te beantwoorden: “Hoe gaat jullie organisatie 10 Ghanezen 24/24 gedurende 10 dagen zo intens controleren dat ze niet kunnen weglopen?”
Laat dit alvast weer een eyeopener zijn op de letterlijk grenzeloze vrijheid die wij westerlingen genieten en die ons bovendien aanzet om ons af te vragen: waarom immigreren mensen eigenlijk?
Want denk niet dat Buitenlandse Zaken paranoia is: de kans is reëel dat een aantal van de Ghanezen verdwenen is vòòr het moment van de terugreis.

Of stel het je zo voor: je gaat voor het eerst op vakantie naar een ver afgelegen, prachtig, zonovergoten eiland, witte stranden, mooie, lachende mensen, heerlijk eten en exotische drankjes..  En je zegt: het is hier zo goed, ik wil hier nooit meer weg.  En je doet het nog ook!!  Want je weet, als je nu teruggaat naar België, dat het je nooit nog lukt om terug te keren. Je trekt het met de kleren en het geld dat je hebt, je ziet je familie en vrienden niet meer, je huis of kamer ook niet. Je visum verloopt, je geld geraakt op en buiten vakantie houden is er hier niets te doen voor een westerling.
Een enkeling, een absolute zonderling, zou zoiets wel durven zou doen.
Maar doorgaans zijn westerlingen die – al dan niet tijdelijk – immigreren, al redelijk goed ingebed in hun gastland, ze verblijven, eten en leven er goed, bezoeken regelmatig hun thuisland en met dat magische 4-cijfercodige kaartje in de hand, blijft de lokale bevolking gastvrij en van oor tot oor naar hen glimlachen.
Net zoals de Ghanezen die hun land uitvluchten en die hier in de illegaliteit trachten te overleven, zijn ze ook op zoek naar een beter leven:  alleen zijn immigrerende westerlingen wat beter – laat ons zeggen- geëquipeerd 🙂

Na de examens komt Veerle, de leerkracht van het team partnerschap Athena Kortrijk/SHS Buipe naar Ghana om het terrein te verkennen.
Morgen is er alvast een infoavond voor de ouders van de leerlingen die in het voorjaar zouden afreizen.

Tot slot nog dit, in het kader van de GDPR-wetgeving:  je ontvangt deze blogpost omdat je je hebt ingeschreven.  Het spreekt voor zich dat ik je gegevens nooit voor enig ander doel zou gebruiken en dat je je ten allen tijde op eenvoudige wijze kunt uitschrijven.
Al hoop ik van niet.  🙂

Veel groeten,
Christine

 

Don’t shoot the pianist!

In Gonja Region mogen ze graag spotten met NGO’s: “Ze arriveren in een robuuste wagen,  doen het hulpprogramma uit de doeken, laten hun papieren ondertekenen door de lokale verantwoordelijke en… wèg zijn ze weer!”

Terecht? In mijn vorig blogbericht roep ook ik inderdaad woedend naar o.a. ‘dè NGO’s’.
Maar neen, beste lezer, in geen geval wil ik veralgemenen.
De omstandigheden waren zo dat ik vorige maand alweer getuige was van 2 scheve toestanden ten gevolge van NGO-interventies.
Jones, een social & medical worker en al vele jaren een vriend, werd samen met enkele anderen door een buitenlandse NGO ingezet voor onderzoek naar de Guineaworm-besmetting in een aantal afgelegen dorpjes.  De vraag of onderzoek naar de Guineaworm überhaupt nog relevant is, wegens uitstervende diersoort, laat ik in het midden.
Iedere onderzoeker zou 1500 NGC (300 euro) vergoed krijgen, een mooi bedrag in Ghana.  De NGO verzamelde de resultaten, betaalde 8 x 1500 NGC uit voor de 8 werkers aan de zogenaamde ‘ploegbaas’, en verdween.
En dan trad ‘the Ghanasystem‘ in werking: de ploegbaas die beweert dat hij het geld niet ontvangen heeft;  de ploegbaas die na wekenlang aandringen en smeken uiteindelijk aan enkelen van hen slechts 1000 NGC uitbetaalt.
De NGO had dus geen enkele voeling met de heersende hiërarchie, noch met de diep verankerde corruptie.

In het gebouw op 1km van onze partnerschool, vond een 5-daagse workshop plaats door een Amerikaanse NGO, voor leerkrachten uit afgelegen dorpjes: ze werden onderricht in technieken om ouders te motiveren hun jonge kinderen naar school te sturen.
De opkomst was echter gering.  Als je in Ghana een workshop houdt, moet je T&T voorzien (transportkosten, eten en drinken) en geef je best ook nog een cadeautje (een pet, pen, T-shirt..).  De NGO wist dat niet en in plaats van de 60 deelnemers die ze genoteerd hadden, kwamen er iedere dag hoogstens 15 opdagen.
Op een bepaald moment vroegen ze een aantal oudere en ouder uitziende leerlingen van onze school om mee op de foto te staan.  De foto die ze samen met ‘de ondertekende papieren’ als bewijs moesten meesturen naar hun headquarters!

Zo’n dingen steken en wringen en naast het misbruik van overheidsgeld is het ergste nog de oppervlakkige tot zelfs corrupte indruk die wij blanken soms achterlaten bij de lokale bevolking.  Maar nogmaals, er zijn ongetwijfeld NGO’s die heel nuttig en doordacht werk leveren.

De bouw van de hangaar is van start gegaan.

Wel stel ik me de vraag:  in welke mate moet ik scheve, onrechtvaardige toestanden vermelden op deze blog?
Wederzijdse uitwisseling, dat is waar Lifeschool voor staat.  Hoe kunnen we elkaar wèrkelijk leren kennen en begrijpen? Wat kunnen we van elkààr leren?
We zitten zo strak in ons eigen denkkader, neem daarbij dat we het beoordelen met de paplepel ingegeven zijn  – zelfs kleuters krijgen dezer dagen al een schoolrapportje mee naar huis met een beoordelingetje erin!- dat het objectief waarnemen en benaderen van andere culturen zeer moeilijk is voor onze menselijke geest.  Als we ons daarvan bewust zijn, is dat niet erg.  Helaas overschatten we vaak de neutraliteit van ons denken en vergeten dat ook onze opvoeding, onze culturele waarden en onze vroegere ervaringen ons denken vorm gegeven hebben.  Kortom dat ons ego meedenkt!
De mate waarin we ons hiervan bewust zijn, is evenredig met onze alertheid voor het denkkader waarbinnen de ander communiceert.  Empathie dus.

Zowel in mijn boek als op deze blog vertel ik anekdotes, belevenissen en mijn daarmee gepaard gaande emoties, kwestie dat je als lezer een stukje kan mee ervaren over hoe het er op dit eigenste moment, op dezelfde planeet, 7000km zuidelijker aan toe gaat.
De bouw van de toiletten, de oprichting van het educatief center, de containers, de partnerschap SHS Buipe/Athena Kortrijk, Potjebuur, enz… zijn projecten die naast hun praktische en noodzakelijke invulling, zo’n interessante wederzijdse uitwisseling creëren dat zowel mijn medewerkers, als alle betrokkenen, als ikzelf ons haast voortdurend op een organische wijze ‘bijscholen’.  De vakken zijn: empathie, nederigheid en werkelijkheidsonderricht!

Afdak met geïntegreerde container! Nu nog de vloer…

Beste lezer, als ik spreek over ‘alle betrokkenen’, dan bent u daar één van.
Ik schrijf niet voor een reisgids die u tracht te verleiden met het exotische Afrika:  de zonovergoten stranden om te bruinen, de nobele wilde in een -godbetert- strooien rokje, nachtelijke kampvuren met bezwerende djembés en lokale en geïmporteerde roesverwekkers…
Een loon ontvang ik ook niet, dus ik hoef u niet om de oren slaan met kiekjes van kindjes met dikke buikjes en vliegen op hun lipjes zodat u prompt in uw portemonnee schiet…
U bent ‘betrokkene’ omdat ik in alle onafhankelijkheid oprechte en authentieke informatie met u mag delen.
Don’t shoot the pianist!

Woede

Gedurende 2 volle dagen werd ik samen met de lokale notabelen rondgeleid van hospital naar health center voor de officiële overhandiging van de ziekenhuisbedden, behandeltafels, nachttafels, ziekenhuisstoelen, rollators, rolstoelen, chirurgische lamp, lichtbak voor röntgenfoto’s enz. Alles was vooraf correct verdeeld geworden.  Zelfs dispensaria die meer dan 2 uur off road liggen, beschikken nu over enkele bedden en wat stoelen.

Mooie bedden, de volgende keer nog de lakens!

Emotionele speeches van plaatselijke dokters en medische hulpverleners ter dankzegging; demonstraties; handen schudden en nog eens handen schudden; toespraken van mij in naam van de donateurs en allen die geholpen hebben met het vullen van de containers; watervallen van zegeningen voor een lang en gezond leven voor mij en al degenen die gegeven en geholpen hebben.
Bij deze: Martine, Dirk, Nele, Jan, Hans, Lieven, Georges, Pieter, Nona, Emmelie, AZ Groeninghe Kortrijk, Hilde, Sint-Jozef Pittem, Karen, Christine (Kuurne), Caroline (Braces)…  Dank u!

Naarmate ze me dankten en loofden, voelde ik hoe er zich in mijn borstkas emoties ontwikkelden die ik niet kon beheersen. Mijn ogen gingen ervan overlopen en gezien ik het middelpunt van de belangstelling was, werd dat een onophoudelijke worsteling, want wenen is not done in Ghana.  Het leken verdriet- noch vreugdetranen die ik wegslikte:  het waren woedetranen.  De ziekenhuizen die ik bezocht hadden nu weliswaar bedden en hier en daar een behandeltafel, maar ze sméékten me om instrumenten!

Homemade autoclaaf om de schaarse instrumenten te steriliseren.

In de ‘operatiekamer’ in Mpaha stond een zelfgemaakte autoclaaf met twee scalpels, een tangetje en zo’n niervormige schaaltje in inox. In het ziekenhuis van Buipe, een stad met ca. 16 000 inwoners, hadden ze zelfs geen instrumenten voor kleine, laat staan voor grotere ingrepen en ook niets om te verdoven. In het ‘lab‘ stond er slechts een microscoop. Je moest zelf een hendeltje naar omhoog houden terwijl je keek, of het boeltje plofte in mekaar. De dokter klaagde dat er zelfs gisteren nog een vrouw was gestorven omdat ze geen bloed hadden. Domweg vroeg ik: “Kan het helpen als we een sensibilisatie-campagne lanceren zodat mensen bereid zijn om bloed te doneren?”  Ik dacht meteen aan mijn vrienden hier bij het Rode Kruis die me raad zouden kunnen geven over hoe je zoiets aanpakt.
“Daar gaat het niet om,” zei de dokter, “we hebben niets om het bloed in te stockeren, geen koelkast, geen recipiënten…”

Dagenlang voelde ik pure onversneden razernij door mijn lijf gieren. Die containers hadden een jaar van mijn leven in beslag genomen. Zòveel werk! En dan die nasleep.  Werkelijk alles en iedereen had moeten wijken: mijn familie en vrienden, mijn andere activiteiten, mijn ontspanning, mijn spaarboek. Maar alles was met plezier gedaan.
Nu moest ik het grimmige resultaat onder ogen zien:  de mensen voor wie ik dit allemaal had gedaan konden sterven in een mooi ziekenhuisbed ipv op de grond op een mat. Waardig!

Microscoop die zijn beste tijd gehad heeft.

Ik beschouw mezelf als een filosofisch georiënteerde geest, quasi moeiteloos zie ik de meeste zaken in hun groter verband, empatisch kan ik van mijn in jouw schoenen stappen en terug, bovendien ben ik het immer halfvolle-glas-type, maar ik was totààl de draad kwijt. Laaiend was ik op de leiders van de wereld. Ook op de VN en hun SDG’s, de Sustainable Development Goals, de opvolgers van de Millenniumdoelstellingen, waar ik mij voor inzet en die tegen 2030 o.a. de armoede in de wereld zullen uitgeroeid hebben en medische bijstand voorzien voor iedereen. Tandenknarsend woest werd ik als ik aan de onnozele statistieken dacht die instanties onder onze neus schuiven om aan te tonen dat het beter gaat met de wereld.
Hoe was het in godsnaam mogelijk dat mensen hier lagen te creperen aan banale ziektes en verwondingen terwijl we met onze gigantische kennis en onmetelijke financiële middelen door de ruimte klieven, het internet uitgevonden en het genoom ontrafeld hebben, terwijl we robots uitvinden waarmee we kunnen praten?

Een operatiekamer anno 2018.

Wat deed ik hier in ’s hemelsnaam?  Zòveel onrecht kon ik niet rechttrekken, wat had ik me wel voorgesteld? Deze ellende was veel te groot, veel te structureel, dit was geen taak voor mij, maar voor overheden. Bovendien, waar zaten al die honderden NGO’s in Ghana? De mensen hier legden al hun hoop bij mij, terwijl dit hier niet eens mijn plaats was.  Wat kon ik als nietig, klein wezentje uiteindelijk doen? Als het de groten der aarde ook maar even, één enkel uur, om basiswelzijn voor iedereen te doen was, dan zouden zo’n wantoestanden niet meer bestaan.
Mijn gedachten waren gitzwart en mijn zelfbeeld… hmmm… ook!

Samen met iedere nieuwe morgen droogden mijn tranen op.
Gezworen had ik vorige zomer dat ik nooit nog een container zou versturen.
Geloof het of niet, maar als ik aan het nodige medische materiaal zou geraken en er is een container voor nodig, dan stuur ik er opnieuw één.
Als de machthebbers zich niet schamen om de schrijnende, zorgbehoevende onderbuik van een heel continent te negeren, er geen belang aan hechten dat ontelbare mensen onnodig lijden en sterven, dan denk ik dat zelfs nobodies gelijk wij moeten doen wat we kunnen.  Wat als ook wij opgeven?

Naar huis…

“When are you coming home?”
Dat ze me zowel in België als in Ghana vragen wanneer ik ‘naar huis kom’, ben ik al gewoon.
Het gevolg van een uit de hand gelopen integratieproces?  Ik zou het niet weten.
Meerdere jaren leefde ik er de helft van de tijd, dus helemaal onlogisch was het niet dat de Ghanezen me vroegen wanneer ik naar huis kwam.
Sedert mijn grootmoederschap ga ik er weliswaar even vaak, maar slechts voor korte periodes.  Ik heb dan zoveel te doen dat ik nog maar weinig tijd heb voor gezellig-samen-zijn-momentjes.  Maar dat lijkt geen rol te spelen: ze blijven Ghana nog steeds als mijn thuis zien.  België noemen ze gewoon mijn hometown, dat zoveel betekent als de plaats vanwaar ik afkomstig ben.
Mijn Ghanese community is wel enorm begaan met de mensen die ik achterlaat in mijn hometown:  ze willen graag op de hoogte gehouden worden van hoe het gaat met mijn moeder, mijn vader, Maria, Valentina, mijn zussen, en mijn vrienden die ze rechtstreeks of onrechtstreeks kennen.
Toen ik bijvoorbeeld vermeldde dat mijn moeder een nieuwe heup zou krijgen, hadden ze zoiets nog nooit gehoord en vonden dat ongelooflijk spectaculair. Nu, dat is het ook als je daar even bij stilstaat. Algauw circuleerde in de hele gemeenschap het enthousiaste gerucht dat ze bij de blanken beschadigde lichaamsdelen op dezelfde manier vervangen als onderdelen bij wagens.

Als ik van ginds vertrek om naar mijn hometown te gaan,  gebeurt dat doorgaans in alle sereniteit. In deze cultuur geldt dat als je wilt dat de persoon terugkomt, je zo weinig mogelijk heisa maakt rond zijn vertrek.  Nu, niet iedereen is altijd even cool.  Maar het beste is altijd doen alsof de persoon niet weggaat, géén afscheid dus.
Vandaar dat stakkers die hun hometown verlaten om de grote sprong te wagen naar het westen, langs gevaarlijke bandietenroutes, met krakkemikkige bootjes enz., altijd vertrekken tijdens de nacht. Iedereen heeft er weet van dat de persoon op vertrekken staat, maar er wordt niet over gesproken, geen afscheidsfeestjes, geen geknuffel, geen gezwaai, geen tranen…

Fuzzy was hier enkele jaren geleden (2012) gedurende enkele weken op bezoek.  Zijn enige uitstap ooit buiten Ghana. Deze week ontdekte ik onverwacht dat Fuzzy België waarschijnlijk als zijn thuis ziet, toen hij me bijgaand fotootje postte van een wagen die hij in Buipe onverwacht voorbij zag rijden.  Hij schreef erbij: “I saw this trotro in Buipe, with the name of my town on it, I’m so happy to see it”.

Ik vind het ontroerend mooi hoe mensen zich kunnen ‘thuis’ voelen.
Eigenlijk kent ieder van ons dat gevoel van thuis komen denk ik, ook al is dat ‘thuis’ ver weg van waar ooit ons symbolische wiegje stond.
Ongetwijfeld is het zoals in de liedjes: ‘Home is where the love is’.

See you around.

 

Uitnodiging: “Dag van de 4de pijler”.

Beste lezers,

Als medewerker, als sympathisant, als geïnteresseerde in Lifeschool Ghana, word je vriendelijk uitgenodigd op de Dag van de 4de pijler, de jaarlijkse hoogdag van de burgerinitiatieven in het Zuiden.
Het wordt een interessante, inspirerende dag vol uitwisseling en ontmoeting.
Je kan o.a. kiezen uit 10 workshops, er wordt je een lunch aangeboden, kortom een dagje verwennerij voor lijf en geest!
Schrijf je vlug in op
http://dagvande4depijler.be/

Hopelijk zien we mekaar daar?
Groeten,
Christine

Zaterdag 24 februari in het Vlaams parlement.
Vergeet niet van je in te schrijven